Ayçiçeği Yetiştiriciliği

    Ayçiçeği (Helianthus annuus L.), günümüzün en önemli yağ bitkilerinden biridir. Ayçiçeği yağı yemeklik kalitesi yönünden tercih edilen bitkisel yağlar arasında ilk sırayı almaktadır. Dolayısıyla dünyada birçok ülkede ekonomik düzeyde tarımı yapılmaktadır. Yurdumuzda da yıllara göre değişmekle beraber yaklaşık 550-600 bin hektar arasında ayçiçeği ekilmektedir.

Yağlık ayçiçeği tohumları, %40-54 arasında yağ ve yaklaşık %20 civarında protein içermektedir. Ayçiçeği ürününden elde edilen bitkisel yağ genelde sofralık ve proteince zengin küspesi de hayvan beslenmesinde kesif yem olarak kullanılmaktadır. Çünkü küspesi, yaklaşık %30 oranında hazım olabilir protein içeren değerli bir hayvan yemidir. Bunun yanında ayçiçeğinin çiçekleri için çok değerli bir polen ve nektar kaynağıdır.

    Ayçiçeği yağında yaklaşık %15 doymuş, %85 doymamış yağ asitleri bulunmaktadır. Çeşit özelliği ile yetiştiği iklim koşullarına bağlı olarak doymamış yağ asitlerinin yaklaşık %30'nu oleik asit, %70'ni linoleik asitler oluşturmaktadır. Son yıllarda oleik yağ asit oranı yüksek ayçiçeği çeşitleri geliştirilmiş ve ekimine başlanmıştır.

    Yurdumuzda en fazla Trakya-Marmara bölgesinde yazlık olarak ekilmekte olan yağlık ayçiçeği ekim nöbetinde iyi bir çapa bitkisi olması yanında temmuz ayında açan sarı çiçekleri ile bal arıları için de zengin nektar ve polen toplama merası oluşturmaktadır. Yaklaşık 10-15 gün arası süren çiçeklenme döneminde bal arıları, 10 dekar ayçiçeği tarlasından, yaklaşık 100 kg bal ve 1 kg bal mumu yapabilmektedir. 

    Ortalama yıllık yağışı 500 mm ve daha çok olan yerlerde sulamaya gerek duyulmadan da ayçiçeği tarımında bitkisel üretim yapılabilmektedir. Bitkinin yetişme döneminde toprakta belli miktarda suya ihtiyaç vardır. Bu su toprağa genellikle yağışlarla düşmektedir. Yağışlarla toprağa düşen su yeterli olduğu sürece sulamaya gerek yoktur. Fakat ayçiçeği yetişme döneminde toprakta su yetersiz olursa, hedeflenen yüksek verimin alınabilmesi için su ihtiyacının sulama yolu ile karşılanması gerekmektedir. Yapılan bazı araştırmalar sonucunda kurak koşullarda ortalama 150-160 kg/da dane verimi alınırken, ayçiçeği tarlası 1 defada sulandığında 225-250 kg/da, iki kez sulandığında 275-300 kg/da ve 3 kez sulandığında da yaklaşık 350-400 kg/da ürün alınabileceği belirlenmiştir.

    1. Ayçiçeğinin Toprak ve İklim İstekleri

    2. Ekim Zamanı

    3. Tohumluk

    4. Ekim Şekli

    5. Bakım

    6. Sulama

    7. Besin İsteği ve Gübreleme

    8. Münavebe (Ekim Nöbeti)

    9. Ayçiçeği Tarımında Yabancı Ot Mücadelesi

    10. Ayçiçeğinin Önemli Hastalıkları ve Mücadelesi

    11. Tohumluk Üretimi

    12. Hasat ve Depolama